Haft Kaszubski
Pierwsze ośrodki haftu powstały w klasztorach norbertanek w Żukowie i benedyktynek w Żarnowcu. Były to hafty jednobarwne, wykonywane złotą lub srebrna nicią.
Siostry zakonne motywami barokowymi kwiatowymi ozdabiały obrusy, ornaty oraz czepce. Czepce zdobiono motywami roślinnymi, które potem przeniesiono na wielobarwne hafty Kaszubskie. Siedmiokolorowy haft powstał dopiero na początku naszego stulecia dzięki Izydorowi i Teodorze Gulgowskim, którzy zorganizowali pierwszy kurs hafciarki we Wdzydzach Kiszewskich.
Symbolika kolorów haftu kaszubskiego
- trzy odcienie niebieskiego : morze, jezioro i niebo
- zielony: lasy i łąki
- żółty: piasek morski i bursztyn
- czerwony: krew przelana za Ojczyznę
- czarny: żyzna ziemia
Szkoły haftu kaszubskiego
Obecnie istnieje kilka szkół haftu m.in. wdzydzka, wejherowska, pucka, słupska, chojnicka, żukowska, które różnią się kolorystyka oraz motywami zdobniczymi.
Haft żukowski, jak wskazuje nazwa, wywodzi się z Żukowa. Został zapoczątkowany przez norbertanki sprowadzone około 1209 roku, które osiadły w klasztorze w Żukowie koło Gdańska. Zakonnice te zajmowały się między innymi haftami; do dziś w skarbcu poklasztornego kościoła zachowały się szaty liturgiczne i paramenty kościelne z wieku XVII i XVIII będące ich dziełem, kunsztownie haftowane nićmi złotymi, srebrnymi, jedwabiem na aksamicie i adamaszku. U norbertanek, prowadzących szkołę dziewcząt, haftu uczyły się również panny z dwóch szlacheckich i domów gdańskich patrycjuszy. Dopiero po kasacie klasztoru przez władze pruskie w 1834 roku uczennicami sióstr, pozostawionych na dożywociu, stały się dziewczyny z ludu. Jedwab był dla nich zbyt drogi, więc zaczęły haftować na swojskim płótnie lnianym i nićmi barwionymi domowym sposobem. Obecnie wzory haftów są często spotykane na pamiątkach z Kaszub, nie tylko obrusach i serwetkach, ale także porcelanie czy drewnie.
[żródło: "Kleka albo Kaszubskie ABC" R.Dżedżon wyd. Region]
Haft kaszubski - Twórcy ludowi
Alicja Serkowska
Urodziła się 13.03.1955 roku w Kartuzach. Twórczyni ludowa w dziedzinie haftu kaszubskiego oraz kaszubskiego malarstwa na szkle. Mieszka i pracuje w Kartuzach. Jest córką Leona i Jadwigi Grot. Umiłowanie do haftu i zainteresowanie twórczością ludową wyniosła z domu rodzinnego. W wieku 18 lat otrzymała wyróżnienie za haft kaszubski w konkursie Młodych Twórców Ludowych Pomorza Gdańskiego „Ludowe Talenty” oraz dyplom uznania za osiągnięcia hafciarskie. Od 1993 zajęła się również malarstwem na szkle. Także w tej dziedzinie osiąga sukcesy w postaci nagród i wyróżnień w konkursach regionalnych i ogólnopolskich. Obrazy na szkle Alicji Serkowskiej zdobią wiele pomorskich instytucji kultury, a także znajdują się w zbiorach prywatnych w kraju i zagranicą. W 2003 r. została odznaczona Medalem za zasługi w upowszechnianiu twórczości ludowej, nadanym przez Oddział Gdański Stowarzyszenia Twórców Ludowych im. Longina Malickiego. W tym samym roku została nominowana do nagrody „Perła Kaszub” nadawanej przez Kapitułę i Starostę Powiatu Kartuskiego, w 2006 r. odznaczona Brązowym Krzyżem Zasługi za działalność twórczą z okazji jubileuszu 50-lecia Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, w kwietniu 2013r. otrzymała Wyróżnienia Burmistrza Kartuz „Kartesko Skra”, natomiast we wrześniu 2013r. decyzją Rady Programowej Stowarzyszenia Twórców Ludowych O/ Gdańskiego została uhonorowana medalem Teodory i Izydora Gulgowskich. Bierze udział w wielu plenerach i wystawach sztuki ludowej w kraju i zagranicą. Uczy haftu kaszubskiego oraz malarstwa na szkle dzieci, młodzież oraz osoby dorosłe na warsztatach sztuki ludowej lub na zaproszenie szkół i przedszkoli. Uczestniczy w festynach, jarmarkach ludowych oraz innych imprezach folklorystycznych. Swoją pasję haftowania oraz malowania na szkle przekazała córce Karolinie. Od 09. 09. 2013r. pełni funkcję Prezesa Stowarzyszenia Twórców Ludowych Oddziału Gdańskiego.
Kontakt: Kartuzy, tel. 504 624 947
Mirosława Kazana
Zajmuje się haftem kaszubskim od lat. Ta emerytowana nauczycielka i była kierowniczka Biblioteki Pedagogicznej w Kartuzach zachwyca swoimi wyrobami podczas wielu wystaw i jarmarków. Pani Mirosława stworzyła autorski projekt stroju kaszubskiego dla lalek.
Kontakt: tel. 608-381-495
