Język kaszubski
Niektórzy językoznawcy żartują, że język kaszubski jest starszy niż polski, bowiem wiele słowiańskich wyrazów w języku polskim zanikło, a w kaszubskim wciąż istnieją. Należy on do grupy języków zachodniosłowiańskich wraz z językiem polskim, czeskim, słowackim oraz górno- i dolnołużyckim.
Mowa kaszubska wykazywała silne zróżnicowanie regionalne jeszcze na początku XX w., kiedy notowano tutaj kilkadziesiąt gwar. Do dzisiaj Kaszubom z południa czasem trudno zrozumieć mieszkańca Nordy – północnej części regionu, a do tego mieszkańcy tej części Kaszub nie mają w alfabecie litery „ł”, którą zastępują „l”.
Alfabet kaszubski - etymologia
Przez dziesiątki lat kaszubski był spychany do sfery prywatnej. Jest językiem, w którym dzisiaj rozmawiają między sobą głównie ludzie starsi, będący w bliskiej zażyłości („swoji”), regionaliści i pasjonaci. Brak przekazu języka w okresie PRL przez nawet dwa pokolenia odbija się do dziś na jego kondycji. UNESCO (Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury) wciąż uznaje kaszubski za poważnie zagrożony wymarciem.
Obecnie językiem kaszubskim posługuje się na co dzień lub traktuje go jak język ojczysty 106 tys. osób. Mowę kaszubską można usłyszeć w rozgłośniach radiowych, w Internecie i w lokalnej telewizji.
Alfabet kaszubski
Alfabet
A Ą Ã B C D E É Ë F G H I J K L Ł M N Ń O Ò Ó Ô P R S T U Ù W Y Z Ż
W alfabecie języka kaszubskiego nie ma liter ź, ę, ć, ś.
Wymowa alfabetu kaszubskiego
sz, cz, ż, dż – miękko, jak ś, ć, ż, dź
ą – jak „u” nosowe [un], czasami upraszczane w wymowie do „u”
ã – jak „a” nosowe [an], czasami upraszczane w wymowie do „o” lub „a” é – pochylone „i”, dźwięk pośredni między „y” a „i”
ë – krótkie „e” ò – jak „łe”
ô – dźwięk zbliżony do „y”, w niektórych okolicach „o” ù – pośrednio między „łu” a „ły”
Popularne zwroty kaszubskie
Przywitanie: Niech bãdzë pòchwôlony Jezës Christus! lub Dobri dzéń!
Nieoficjalne przywitanie: Witôj!, Witôjtaż! (l. mn.), Czesc! Pożegnanie: Do ùzdrzeniô!, Òstani z Bògã!, Òstańta z Bògã! Podziękowanie: Bóg zapłac!, Dzãka!, Dzãkùjã!
Przeprosiny: Przeprôszóm.
