Zespół poklasztorny Kartuzów w Kartuzach

Historia powstania Kolegiaty w Kartuzach

Zanim Kartuzy stały się miastem, przez długi czas były małą osadą i folwarkiem pracującym na rzecz klasztoru. Kartuzi wywodzą się z Alp Francuskich, gdzie pierwszy klasztor założył św. Bruno z Kolonii w 1084 r. Jako pustelnicy bracia potrzebowali miejsca oddalonego od siedzib ludzkich. Jan z Rusocina podarował im ziemię wśród jezior, otoczoną zewsząd lasem, która tak spodobała się zakonnikom, że nowo powstający konwent nazwali Rajem Maryi. Przybyli tu w 1380 r., w ciągu kilkudziesięciu lat budując kościół i większość budynków klasztornych. Sprzyjała temu niezwykła ofiarność wielkich mistrzów krzyżackich i podległego im rycerstwa, mająca poniekąd związek z upadkiem ich obyczajów i chęcią odkupienia winy. 

Dobytek Zespołu poklasztornego Kartuzów w Kartuzach

W okresie rozkwitu do klasztoru w Kartuzach należało ok. 6700 ha posiadłości, głównie we wschodniej części dzisiejszego powiatu kartuskiego, wokół Kolbud i Nowej Karczmy oraz na Żuławach, a także Gdynia z jej dzisiejszą dzielnicą Grabówkiem i nieruchomości w Gdańsku.

Okres dobrobytu przerwały dopiero wojny polsko-szwedzkie, podczas których Szwedzi dwukrotnie złupili klasztor (w 1626 i 1655). Po rozbiorach rząd pruski zlikwidował klasztor w 1826 r., a wyposażenie kościoła zostało uratowane przed licytacją przez mieszkańców pobliskiego Prokowa. Z zabudowań klasztoru zachowały się: dawny kościół konwentualny, refektarz, erem i studnia – wszystkie z XIV w.

Budowa Kościoła, a motto Kartuzów – „Memento Mori”

Gotycką bryłę kościoła Wniebowzięcia NMP przykrywa przebudowany w XVIII w. barokowy dach o unikalnym kształcie wieka trumny. Nawa i prezbiterium swój obecny, barokowy wystrój zyskały w XVII w., po wojnach szwedzkich. Uwagę zwracają kurdybany zdobiące ściany prezbiterium – jedyne w Polsce w takiej ilości zachowane w pierwotnym miejscu. Przebogata oprawa snycerska z motywami świętych zdobi tron celebransa i stalle, w których dawniej zasiadali ojcowie kartuzi.Największy skarb kryje boczna Złota Kaplica, gdzie umieszczono gotycki ołtarz z XV w., pierwotnie stojący w prezbiterium.
Nad głównym wejściem zaskakuje zwiedzających lecący biały anioł śmierci – wahadło od zegara, który przypomina, że nasz czas na tym świecie kiedyś dobiegnie końca; wszak jedno z mott kartuzów to „Memento mori” (Pamiętaj o śmierci).
Warto też przyjrzeć się jedynemu eremowi, który nie został rozebrany. Niegdyś eremy były połączone krużgankiem, którym zakonnicy mogli przejść do kościoła.

Galeria sztuki i Kawiarenka pod Refektarzem

Od północnej strony świątyni zobaczymy refektarz – dawną jadalnię klasztorną. Obecnie jest to galeria sztuki. Organizuje tu wystawy czasowe - z zaproszenia do prezentacji swoich dzieł korzystają zarówno młodzi artyści, jak i wybitne autorytety.
W piwnicach zaś mieści się kameralna Kawiarenka pod Refektarzem.

Szukasz noclegu w Kartuzach? Polecamy:

Pokoje i Restauracja „Złota Jesień”

Hotel i Restauracja „Pod Orłem”

Film o Kartuskiej Kolegiacie

Na zlecenie Stowarzyszenia Turystyczne Kaszuby powstał film o Kartuskiej Kolegiacie. Możesz obejrzeć go TUTAJ.