Galeria Kaszubski Róg w Chmielnie

Galeria Kaszubski Róg – braterska sztuka ludowa Kazimierza i Rudolfa Kręckich

Na całym Pomorzu niewiele osób zajmuje się sztuką ludową.  Rudolf Kręcki jest jedną z tych osób.  Twórca ten mieszka w Chmielnie i od 50 lat zajmuje się między innymi tworzeniem dzieł sztuki z rogu. W 2017r. w Chmielnie otworzył również własną Galerię Kaszubski Róg w, w której podziwiać można prace Rudolfa Kręckiego oraz jego brata Kazimierza.

Historia Rudolfa Kręckiego – założyciela Galerii Kaszubki Róg

Rudolf Kręcki tworzy z rogu od ponad dwóch dekad. Urodził się w Starogardzie Gdańskim na Kociewiu. Na Kaszuby przybył z rodziną w 1948 roku, potem przeprowadzał się kilkukrotnie. Przez wiele lat tworzył w Brodnicy Górnej, do Chmielna przeprowadzał się trzykrotnie. Ostatecznie przeprowadził się na stałe i założył tam własną Galerię Kaszubski Róg, w której artysta zebrał nie tylko swoje wyroby - głównie z rogów bydlęcych, ale też dzieła swojego brata, który tworzył głównie w rogach dzikiej zwierzyny leśnej.

Co ciekawe jako pierwszy wyrobami z rogów zajmował się jego brat.

„Bardzo mi się podobało to, co tworzył. Był leśnikiem i myśliwym i tworzył głównie w rogu jelenia. Robił piękne rzeźby, ale też meble, głównie stoliki. Gdy przeszedłem na rentę, szukałem zajęcia, które wypełniło by mi czas wolny. Początkowo brat korzystał z mojej pomocy przy tworzeniu stolików. Wykonywałem proste prace, natomiast brat ozdabiał je rzeźbami. Kilka stolików zrobiłem sam, ale brat powiedział, że po co mam się z tym męczyć. Skierował mnie do pana Pettke z Sierakowic, który jako ostatni w tym regionie tworzył tabakiery z rogu. Odwiedziłem go kilka razy, pokazał mi co i jak i tak to się zaczęło” - opowiada pan Kręcki.
Źródło.: www.kartuzy.info/artykul/sztuka-w-rogach-zakleta/821713

Zainteresowanie wyrobami z rogu, przede wszystkim tabakierami, bardzo wzrosło po tym jak ustawą z dnia 9 listopada 1995 roku bezwzględnie zabroniono produkcji i wprowadzania do obrotu wyrobów tytoniowych bezdymnych. Dla Kaszubów zażywanie tabaki to głęboko zakorzeniona tradycja i odwieczny zwyczaj. Wówczas pracownię pana Rudolfa odwiedzali dziennikarze z całej Polski. Dzięki interwencji posłów z Pomorza w styczniu 2000 roku zakaz cofnięto. Całe zajście wpłynęło na jeszcze większą popularyzację tabaki i ożywienie tradycji.

Jakie dzieła znajdziemy w Galerii Kaszubski Róg

Na Kaszubach wyrobem tabakier z rogów zajmuje się tylko kilku artystów ludowych. Pan Kręcki jest jednak jedynym, który tworzy też inne dzieła. Robienie tylko tabakier było dla artysty niewystarczające, dlatego z czasem zajął się również wytwarzaniem innych przedmiotów.
Dopiero widząc produkt jest w stanie powiedzieć co z niego powstanie, a często w trakcie obróbki jest zmuszony zrobić z niego coś zupełnie innego, niż zamierzał na początku. Swoje tabakiery pan Rudolf również dodatkowo misternie ozdabia. Rzeźbi je nadając im pomysłowe kształty m.in. zwierząt.
W kolekcji zobaczyć można tabakiery wykończone głowami orłów, słoni, psów, kogutów, ale też sowy czy konia. Niecodziennie prezentują się też tabakiery okrągłe czy też przypominające książkę. W kolekcji wyróżnia się również tabakiera – rakieta, a także tabakiera zimowa - z bałwankiem. Ta ostatnia jest tak przygotowana, żeby podczas zażywania na mrozie nie trzeba było ściągać rękawic. Na rozsuwanym wieku są dwie dziurki, w które nakładamy tabakę i zażywamy.
W jego kolekcji znajdziemy również specjalną tabakierę  ze szczotką, dla tych którzy mają wąsy, po to by po zażyciu mogli oczyścić wąsa!

W gablotach galerii znajdziemy również przedmioty codziennego użytku,  m.in. solniczki, łyżki do butów, sztućce z rączkami z rogów, serwetniki i świeczniki. Pan Rudolf tworzy też meble - zdobione rogami stoliki, a nawet żyrandole i mniejsze lampki. Wśród eksponatów znajdziemy również  spinki do włosów, bransolety i naszyjniki. Biżuteria tworzona z rogu to żmudna praca na małych elementach. Każdy element trzeba starannie oszlifować i wypolerować.

Skąd pozyskiwany jest materiał do wyrobu dzieł sztuki

Materiał do pracy artysta pozyskiwany jest z ubojni. Przed zmianą przepisów odwiedzał mniejsze zakłady i często spędzał dużo czasu na poszukiwaniu nietypowych okazów, które można było wykorzystać do ciekawych projektów. Z czasem przepisy się zmieniły i na wizytę w ubojni twórca musiał uzyskać specjalne zezwolenie od lekarza weterynarii.

Jak długo trwa proces wytwarzania tabakiery?

Wiele osób zadaje twórcy to pytanie. Nie jest on w stanie na nie udzielić konkretnej odpowiedzi. Trudno jest mu oszacować niezbędny do produkcji czas. 

„Z ubojni przywożę około 20-30 rogów, potem muszę je wygotować. To trwa około dwóch godzin, potem je przebieram decydując się, które na co przeznaczyć. Potem około 15 gotuję ponownie, później zaczynam spłaszczanie, nadawanie kształtu i zaginanie. Zaginanie zajmuje bardzo dużo czasu, tylko ja ze znanych mi twórców się tym zajmuje. Często jest tak, że przy spłaszczaniu przynajmniej dwie pękają. Nie zdarzyło się jeszcze, by żadna nie pękła. Z tych robię później coś innego” - opowiada artysta.

Źródło: www.kartuzy.info/artykul/sztuka-w-rogach-zakleta/821713

 Rogarstwo to sztuka trudna i dziś zajmuje się nią na Pomorzu zaledwie kilka osób. Trudno dziś ocenić, jak długo przetrwa, jednak pan Kręcki swoje umiejętności na szczęście już przekazuje młodszym pokoleniom.